#rębielice królewskie
#INTERNETOWE RADIO ///
PREMIERA 2019
ZBIÓR PORAD ROLNICZYCH PREMIERA 2020
Program azotanowy i jego znaczenie dla rolników
Ukazało się rozporządzenie w sprawie tzw. programu azotanowego.
Nakłada on na większość gospodarstw dodatkowe obowiązki.
Wielu rolników nie zapoznało się jeszcze ze zmianami, a nieznajomość
przepisów może prowadzić do nałożenia sankcji.
Pełna nazwa nowego prawa to Rozporządzenie w sprawie przyjęcia „Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu”. To akt wykonawczy do Dyrektywy Rady 91/676/EWG z 12 grudnia 1991 r. (tzw. dyrektywa azotanowa) dotyczącej ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego.
Azot jest łatwo przemieszczającym się pierwiastkiem, a jego podwyższona zawartość w wodzie powoduje, że staje się ona zagrożeniem dla ludzi i zwierząt. Dlatego właśnie wydano dyrektywę azotanową.
Jeden kilogram azotu kosztuje rolnika 2,5- 3,0 zł, ale jego zdolność plonotwórcza to kilkanaście kilogramów ziarna - licząc po 0,65 zł/kg ziarna, otrzymujemy prawie 10 zł. Ucieczka poza pole jednego kilograma azotu kosztuje rolnika prawie 13 zł. Na tym jednak nie koniec. Jeden kilogram azotu może zanieczyścić aż 450 m3 wody.
Najgroźniejsze dla środowiska (chociaż cenne nawozowo) są nawozy naturalne. Azot w nich zawarty może być utracony w trakcie przechowywania, wywożenia w pole i rozrzucania czy rozlewania. Zagrożenie zwiększa się
w gospodarstwach dużych. Także nawozy azotowe mineralne stanowią zagrożenie dla wód i w tym przypadku zagrożenie wzrasta w miarę zwiększania intensywności gospodarowania, czyli wraz ze wzrostem dawek azotu.
TERMINOLOGIA
Zanim przejdziemy do prezentacji programu, trzeba wyjaśnić kilka terminów związanych z programem azotanowym. Słowo „nawozy” dotyczy tylko nawozów zawierających azot - mineralnych azotowych, wszystkich odzwierzęcych (obornik, gnojówka, gnojowica, pomiot ptasi) oraz organicznych (komposty, osady ściekowe, odpady produkcji przemysłu spożywczego). Czyli sól potasowa czy superfosfat, które oczywiście są nawozami, nie podlegają regulacjom programu azotanowego.
Pojawia się także określenie „stan średnioroczny zwierząt”. Trzeba odróżnić sztukę fizyczną - czyli np. krowę mleczną od sztuki stanu średniorocznego. Jeżeli krowa fizycznie przebywa w gospodarstwie przez rok, to oznacza, że jest sztuką stanu średniorocznego. A co jeśli przebywa np. pół roku i zostaje sprzedana? Wtedy do obliczeń podajemy ją jako 0,5 sztuki stanu średniorocznego. Konieczne jest to do obliczenia ilości wytworzonego przez taka sztukę nawozu naturalnego.
Aby określić skalę produkcji, używa się jednostki DJP - tzw. dużej jednostki przeliczeniowej. Jest to sztuka stanu średniorocznego o masie ciała 500 kg. Łatwo obliczyć, że średniego kalibru krowa, przebywająca w gospodarstwie cały rok, to właśnie 1 DJP. Ale już tuczniki, rosnące od 30 do 100 kg (średnio 70 kg), stanowią ok. 0,14 DJP - czyli trzeba według obsadzonych całorocznie stanowisk 7 tuczników na 1 DJP.
Obliczenia dla stad są dość skomplikowane, ale na szczęście mamy programy liczące, można także skorzystać z pomocy doradców rolniczych.
CO ZAWIERA PROGRAM AZOTANOWY?
Program kierowany jest do wszystkich rolników, producentów rolnych, osób prowadzących produkcję rolną, w tym działy specjalne, oraz taką działalność, w ramach której przechowywane są odchody zwierzęce
(np. rzeźnie, punkty przeładunku zwierząt itp.) lub stosowane nawozy. Zawiera on wymogi, które są obowiązkowe do stosowania we wszystkich wymienionych podmiotach:
wykorzystanie nawozów na glebach zamarzniętych, zalanych wodą, przykrytych śniegiem;
zasady stosowania nawozów w pobliżu wód powierzchniowych czy na terenach o dużym nachyleniu, podaje dozwolone odległości, jakie należy zachować przy nawożeniu w pobliżu wód;
określa dozwolone terminy stosowania nawozów naturalnych (czyli pochodzenia odzwierzęcego, jak obornik, gnojowica, gnojówka) oraz azotowych mineralnych;
określa warunki przechowywania nawozów naturalnych oraz wielkości i pojemności urządzeń do ich przechowywania;
sposób ustalania dawki nawozów, obowiązki dotyczące posiadania planu nawozowego;
w programie wymienione są sposoby obowiązkowego dokumentowania realizacji działań zawartych
w programie.
Zgodnie z prawem wymogi tego programu obowiązują w całym kraju od lipca (26.07.) tego roku, z wyjątkiem obowiązków dotyczących sporządzania planu nawozowego w gospodarstwach do tego zobowiązanych, który będzie wymagany od 1 stycznia 2019 r.
Ustanowione zostały także przepisy przejściowe, dotyczące obowiązku dostosowania powierzchni lub pojemności miejsc do przechowywania nawozów naturalnych w zależności od wielkości produkcji zwierzęcej w gospodarstwie: do 31 grudnia 2021 r. - w przypadku podmiotów prowadzących chów lub hodowlę zwierząt gospodarskich w liczbie większej niż 210 DJP, w tym podmiotów prowadzących chów lub hodowlę drobiu powyżej 40 000 stanowisk albo chów lub hodowlę świń powyżej 2000 stanowisk dla świń
o wadze ponad 30 kg lub 750 stanowisk dla macior. Pozostałe podmioty prowadzące chów lub hodowlę zwierząt gospodarskich w liczbie mniejszej lub równej 210 DJP mają czas na dostosowanie do 31 grudnia 2024 r.
DOKUMENTACJA
Najbardziej powszechna dokumentacja to prowadzenie rejestru stosowania nawozów (zawierających azot). Dotyczy gospodarstw gospodarujących na powierzchni większej lub równej 10 ha użytków rolnych lub utrzymujących zwierzęta gospodarskie w liczbie większej lub równej 10 DJP wg stanu średniorocznego. Zawiera on informacje o:
dacie stosowania nawozu;
rodzaju uprawy i powierzchni uprawy, na której jest stosowany nawóz;
rodzaju stosowanego nawozu;
stosowanej dawce nawozu;
terminie przyorania nawozu naturalnego, w przypadku stosowania tego nawozu na terenie o dużym nachyleniu.
Gospodarstwa takie nie mogą także przekroczyć maksymalnych dawek nawożenia azotem na hektar
(lub ewentualnie przygotować plan nawożenia).
Rozpatrzmy dla przykładu gospodarstwo, które w ubiegłym roku wykazało do płatności bezpośrednich
8 ha UR, nie posiada zwierząt - nie musi więc prowadzić ewidencji. Jeśli jednak w kolejnym roku dodzierżawi ponad dwa hektary, to ewidencję już prowadzić musi. Analogicznie gospodarstwo utrzymujące zwierzęta
na małą skalę może przekroczyć poziom 10 DJP i wtedy pojawiają się nowe obowiązki.
Zarówno ARiMR, jak i organy kontrolujące produkcję zwierzęcą są zobowiązane do informowania WIOŚ o liczbie gospodarstw przekraczających wymienione parametry.
KONTROLE I SANKCJE
Kontroli przestrzegania programu azotanowego dokonują pracownicy Wojewódzkich Inspekcji Ochrony Środowiska (WIOŚ). Do tej pory kontrolowali głównie największe gospodarstwa, które miały wydane pozwolenia wodno-prawne lub zintegrowane. Obecnie będą pojawiać się także w mniejszych gospodarstwach. Za nieprzestrzeganie przepisów mogą dokonać pouczenia lub nałożyć kary określone
w ustawie Prawo wodne. Oprócz nałożenia kary rolnicy są zobowiązani do usunięcia uchybień.
Kontroli dokonują także pracownicy ARiMR. Sprawdzają oni przestrzeganie zasad wzajemnej zgodności (znanej też jako cross-compliance), co jest warunkiem wypłacenia w całości płatności obszarowych.
Przestrzeganie spełnienia wymogów programu azotanowego jest elementem wzajemnej zgodności (tzw. SMR1, GAEC1 i 2). Niedostosowanie się do nich skutkuje potrąceniem płatności obszarowych.
Rolnicy pytają, czy nie będzie to podwójne karanie za jedno i to samo wykroczenie przez WIOŚ i ARiMR? Odpowiedź brzmi - za nieprzestrzeganie programu azotanowego karą jest mandat nałożony przez WIOŚ. Agencja natomiast obniża płatności, z tytułu nieprzestrzegania zasad cross-compliance.
Źródło: INTERNET